علائم ایدز در مردان: 20 نشانه مهم بر اساس جدیدترین تحقیقات ۲۰۲۵

تفاوت HIV و ایدز: چرا این تفاوت مهم است؟

HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) ویروسی است که به سیستم ایمنی حمله می‌کند. ایدز (AIDS) یا «سندرم نقص ایمنی اکتسابی» مرحله نهایی و پیشرفته عفونت HIV است.

این تفاوت حیاتی است: فرد می‌تواند سال‌ها (حتی بیش از ۱۰ سال) ناقل HIV باشد اما به ایدز مبتلا نشود، به خصوص اگر تحت درمان قرار گیرد. درمان مدرن (ART) می‌تواند سطح ویروس را به قدری کاهش دهد که غیرقابل انتقال (Undetectable = Untransmittable) شود. هدف ما تشخیص در مرحله HIV است، نه ایدز.

مرحله ۱: علائم اولیه ایدز (HIV) در مردان (مرحله حاد)

اولین علائم ایدز در مردان (که در واقع علائم مرحله حاد HIV هستند) معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته پس از تماس با ویروس ظاهر می‌شوند. این علائم که به «سندرم حاد رتروویروسی» (ARS) معروفند، شباهت زیادی به آنفولانزای شدید دارند و بدن در حال واکنش به تکثیر سریع ویروس است.

علائم شبیه آنفولانزا (شیوع ۴۰ تا ۵۰ درصد)

این شایع‌ترین علامت بیرونی است و شامل تب، گلودرد، و درد عضلانی می‌باشد. بسیاری آن را با یک سرماخوردگی یا آنفولانزای شدید اشتباه می‌گیرند.

بثورات پوستی (راش)

یکی دیگر از علائم کلیدی این مرحله، بثورات پوستی (راش) است. این راش‌ها معمولاً لکه‌های قرمز یا صورتی، بدون خارش (یا با خارش خفیف) هستند که روی سینه، شکم، پشت و گاهی صورت ظاهر می‌شوند.

تورم غدد لنفاوی

تورم و حساسیت غدد لنفاوی، به‌ویژه در گردن، زیر بغل یا کشاله ران، نشانه‌ای کلاسیک از مبارزه بدن با یک عفونت سیستمیک است.

سایر علائم مرحله حاد

خستگی شدید و غیرقابل توضیح، سردردهای ممتد، تهوع، کاهش اشتها یا اسهال آبکی نیز ممکن است رخ دهد.

نکته حیاتی: این علائم اولیه پس از چند هفته خودبه‌خود از بین می‌روند. فرد وارد مرحله نهفتگی می‌شود و فرصت طلایی تشخیص زودهنگام را از دست می‌دهد.

مرحله ۲: دوره نهفتگی (علائم بعد از ۶ ماه تا ۱ سال)

پس از فروکش کردن علائم حاد، عفونت HIV وارد مرحله «نهفتگی بالینی» (Clinical Latency) می‌شود. در این دوره (مثلاً علائم ایدز بعد از شش ماه یا علائم ایدز بعد از یکسال در مردان)، اکثر افراد بدون علامت هستند.

ویروس همچنان فعال است و به آرامی سیستم ایمنی را تخریب می‌کند، اما فرد احساس سلامتی کامل می‌کند. این دوره خطرناک‌ترین زمان برای انتقال ناآگاهانه ویروس است. تنها علامت پایدار ممکن است تورم مداوم غدد لنفاوی باشد.

مرحله ۳: علائم پیشرفته و ایدز (علائم بعد از ۱۰ سال)

اگر فرد برای ۸ تا ۱۰ سال (یا بیشتر) درمان نشود، سیستم ایمنی به قدری ضعیف می‌شود که عفونت HIV به مرحله ایدز (AIDS) پیشرفت می‌کند. علائم ایدز بعد از ده سال (در صورت عدم درمان) بسیار جدی هستند و نشان‌دهنده فروپاشی سیستم ایمنی می‌باشند.

۲۰ نشانه مهم و شایع ایدز در مردان (بر اساس شیوع)

در مراحل پیشرفته‌تر HIV و مرحله ایدز، علائم زیر بر اساس میزان شیوع ظاهر می‌شوند:

علائم بسیار شایع (بیش از ۳۰٪ شیوع)

• ۱. اختلالات شناختی (HAND): (۳۰ تا ۵۰٪) شامل کاهش حافظه، گیجی و مشکل در تمرکز، حتی با وجود درمان.
• ۲. عفونت‌های فرصت‌طلب: (حدود ۳۱٪) ابتلا به بیماری‌هایی که بدن سالم آن‌ها را دفع می‌کند، مانند ذات‌الریه (PCP)، سل (TB) و عفونت‌های مکرر تنفسی.
• ۳. پایین بودن تعداد سلول‌های CD4: علامت داخلی و قطعی مرحله ایدز، زمانی است که شمار سلول‌های دفاعی CD4 به زیر ۲۰۰ سلول در هر میلی‌متر مکعب خون می‌رسد.

علائم رایج (۲۰ تا ۳۰٪ شیوع)

• ۴. کاهش وزن شدید (سندرم تحلیل بدنی): از دست دادن ناگهانی بیش از ۱۰٪ وزن بدن بدون دلیل مشخص.
• ۵. برفک دهان (کاندیدیازیس): وجود لایه سفید و ضخیم روی زبان یا داخل دهان، ناشی از عفونت قارچی به دلیل ضعف سیستم ایمنی.
• ۶. بثورات پوستی مداوم: لکه‌های قرمز و خارش‌دار که برخلاف مرحله حاد، مقاوم بوده و بهبود نمی‌یابند.
• ۷. اختلالات روانی: افسردگی شدید، اضطراب و تغییرات خلقی که نیاز به مداخله روانپزشکی دارند.

علائم خاص مردان (۱۵ تا ۲۵٪ شیوع)

• ۸. کمبود تستوسترون (هیپوگنادیسم): کاهش شدید میل جنسی، خستگی و تحلیل عضلانی ناشی از عدم تولید کافی هورمون مردانه توسط بیضه‌ها.
• ۹. زخم‌های آلت تناسلی: زخم‌ها یا تاول‌های مداوم روی آلت تناسلی که می‌تواند ناشی از عفونت‌های فرصت‌طلب (مانند هرپس) یا بیماری‌های مقاربتی دیگر باشد.
• ۱۰. سوزش ادرار: درد یا سوزش هنگام ادرار، که معمولاً نشانه عفونت ادراری یا بیماری مقاربتی همزمان (مانند سوزاک) است.

علائم مرحله پیشرفته (۱۰ تا ۲۰٪ شیوع)

• ۱۱. اسهال مزمن: اسهال آبکی و شدید که بیش از یک ماه طول بکشد و باعث کم‌آبی شدید شود.
• ۱۲. تعریق شبانه: تعریق شدید و خیس‌کننده هنگام خواب که ربطی به دمای محیط ندارد.
• ۱۳. نوروپاتی محیطی: آسیب عصبی ناشی از HIV که باعث ضعف، درد، سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها می‌شود.
• ۱۴. تب طولانی‌مدت: تب مداوم (چند هفته‌ای) بدون علت مشخص که نشانه وجود عفونت فعال در بدن است.

علائم کمتر شایع اما خطرناک (۵ تا ۱۰٪ شیوع)

• ۱۵. هپاتیت B یا C مزمن: عفونت همزمان کبدی که درمان HIV را پیچیده‌تر می‌کند.
• ۱۶. تشنج یا صرع: ناشی از عفونت‌ها یا ضایعات مغزی (مانند توکسوپلاسموز).
• ۱۷. زوال عقل (دمانس): افت شدید توان ذهنی که بیشتر در بیماران درمان‌نشده دیده می‌شود.
• ۱۸. مشکلات بینایی: تاری دید یا نابینایی ناشی از عفونت ویروسی CMV در شبکیه چشم.
• ۱۹. ذات‌الریه مکرر (PCP): نوعی عفونت ریوی شدید که مختص افراد با سیستم ایمنی بسیار ضعیف است.
• ۲۰. سارکوم کاپوسی: لکه‌های پوستی قرمز یا بنفش که در واقع نوعی سرطان رگ‌های خونی مرتبط با ایدز هستند.

چه زمانی برای آزمایش HIV اقدام کنیم؟ (تست در شیراز)

تنها راه تشخیص قطعی HIV، انجام آزمایش است. به علائم تکیه نکنید. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، باید آزمایش دهید:

• داشته‌اید رابطه جنسی محافظت‌نشده (واژینال، مقعدی یا دهانی) داشته‌اید.
• از سوزن یا سرنگ مشترک استفاده کرده‌اید.
• مبتلا به بیماری مقاربتی دیگری (مانند سوزاک یا سیفلیس) شده‌اید.
• علائم مرحله حاد (شبه آنفولانزا) را ۲ تا ۴ هفته پس از رفتار پرخطر تجربه کرده‌اید.

تست ایدز در شیراز (آزمایشگاه رایان)

در آزمایشگاه رایان شیراز، ما خدمات تست HIV را به صورت کاملاً محرمانه و با استفاده از دقیق‌ترین روش‌ها (از جمله تست‌های نسل چهارم و PCR) ارائه می‌دهیم. برای حفظ کامل حریم خصوصی شما، امکان نمونه‌گیری در منزل نیز فراهم است.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

ایدز درمان قطعی ندارد، اما عفونت HIV با درمان‌های مدرن (ART) کاملاً قابل کنترل است. با آزمایش زودهنگام و شروع درمان، افراد مبتلا به HIV می‌توانند یک زندگی طبیعی، طولانی و سالم داشته باشند و سطح ویروس در بدنشان به حدی کاهش یابد که قابل انتقال به دیگران نباشد (U=U).

علائم ایدز در مردان در هر مرحله‌ای قابل شناسایی است، به شرط آنکه آگاهانه، بدون ترس و با اقدام به موقع برای آزمایش عمل شود. اگر هرگونه نگرانی درباره وضعیت سلامتی خود دارید، تردید نکنید.